7. Decembris 2024

S. Ambrosii, episcopi et Ecclesiæ doctoris
memoria

Natus Treviris circa annum 340 e familia romana, studiis Romæ incubuit et Sirmii cursum honorum cœpit. Anno 374, dum Mediolani degebat, extemplo episcopus civitatis electus, die 7 decembris ordinatus est. Munere adamussim fungens, caritatem maxime exercuit in omnes, verus pastor et doctor fidelium factus. Iura Ecclesiæ strenue tutatus est; rectæ fidei doctrinam, scriptis et opere contra Arianos defendit. Mortuus est sabbato sancto die 4 aprilis anni 397.

Officium lectionis

Deus, in adiutórium meum inténde.

Dómine, ad adiuvándum me festína.

Glória Patri et Fílio et Spirítui Sancto.
Sicut erat in princípio et nunc et semper et in sǽcula sæculórum. Amen. Allelúia.

Omnia supra dicta omittuntur, quando Invitatorium immediate præcedit.

HYMNUS

Christe, pastórum caput atque princeps,

géstiens huius celebráre festum,

débitas sacro pia turba psallit

cármine laudes,

Strénuum bello púgilem supérni

chrísmatis pleno tuus unxit intus

Spíritus dono, posuítque sanctam

páscere gentem.

Hic gregis ductor fuit atque forma,

lux erat cæco, mísero levámen,

próvidus cunctis pater omnibúsque

ómnia factus.

Christe, qui sanctis méritam corónam

reddis in cælis, dócili magístrum

fac sequi vita, similíque tandem

fine potíri.

Æqua laus summum célebret Paréntem

teque, Salvátor, pie rex, per ævum;

Spíritus Sancti résonet per omnem

glória mundum. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1 Cantáte Dómino, mementóte mirabílium eius quæ fecit.

Psalmus 104 (105)
Dominus promissionibus fidelis
Apostoli gentibus manifestant mirabilia Dei in adventu eius (S. Athanasius).
I

Confitémini Dómino et invocáte nomen eius, *

annuntiáte inter gentes ópera eius.

Cantáte ei et psállite ei, *

meditámini in ómnibus mirabílibus eius.

Laudámini in nómine sancto eius, *

lætétur cor quæréntium Dóminum.

Quǽrite Dóminum et poténtiam eius, *

quǽrite fáciem eius semper.

Mementóte mirabílium eius, quæ fecit, *

prodígia eius et iudícia oris eius:

semen Abraham, servi eius, *

fílii Iacob, elécti eius.

Ipse Dóminus Deus noster; *

in univérsa terra iudícia eius.

Memor fuit in sǽculum testaménti sui, *

verbi, quod mandávit in mille generatiónes,

quod dispósuit cum Abraham, *

et iuraménti sui ad Isaac.

Et státuit illud Iacob in præcéptum *

et Israel in testaméntum ætérnum

dicens: « Tibi dabo terram Chánaan *

funículum hereditátis vestræ ».

Cum essent número brevi, *

paucíssimi et peregríni in ea

et pertransírent de gente in gentem *

et de regno ad pópulum álterum,

non permísit hóminem nocére eis *

et corrípuit pro eis reges:

« Nolíte tángere christos meos *

et in prophétis meis nolíte malignári ».

Glória Patri et Fílio *

et Spirítui Sancto,

sicut erat in princípio et nunc et semper *

et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. Cantáte Dómino, mementóte mirabílium eius quæ fecit.

Ant. 2 Vénditum iustum Dóminus non derelíquit, sed a peccatóribus liberávit eum.

II

Et vocávit famem super terram *

et omne báculum panis contrívit.

Misit ante eos virum, *

in servum venúmdatus est Ioseph.

Strinxérunt in compédibus pedes eius, *

in ferrum intrávit collum eius,

donec veníret verbum eius, *

elóquium Dómini purgáret eum.

Misit rex et solvit eum, *

princeps populórum, et dimísit eum;

constítuit eum dóminum domus suæ *

et príncipem omnis possessiónis suæ,

ut erudíret príncipes eius sicut semetípsum *

et senes eius prudéntiam docéret.

Glória Patri et Fílio *

et Spirítui Sancto,

sicut erat in princípio et nunc et semper *

et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. Vénditum iustum Dóminus non derelíquit, sed a peccatóribus liberávit eum.

Ant. 3 Memor fuit Dóminus verbi sancti sui, et edúxit pópulum suum in exsultatióne.

III

Et intrávit Israel in Ægýptum, *

et Iacob peregrínus fuit in terra Cham.

Et auxit pópulum suum veheménter *

et confortávit eum super inimícos eius.

Convértit cor eórum, ut odírent pópulum eius *

et dolum fácerent in servos eius.

Misit Móysen servum suum, *

Aaron, quem elégit.

Pósuit in eis verba signórum suórum *

et prodigiórum in terra Cham.

Misit ténebras et obscurávit, *

et restitérunt sermónibus eius.

Convértit aquas eórum in sánguinem *

et occídit pisces eórum.

Edidit terra eórum ranas *

in penetrálibus regum ipsórum.

Dixit, et venit cœnomýia *

et scínifes in ómnibus fínibus eórum.

Pósuit plúvias eórum grándinem, *

ignem comburéntem in terra ipsórum.

Et percússit víneas eórum et ficúlneas eórum *

et contrívit lignum fínium eórum.

Dixit, et venit locústa *

et bruchus, cuius non erat númerus,

et comédit omne fenum in terra eórum *

et comédit fructum terræ eórum.

Et percússit omne primogénitum in terra eórum, *

primítias omnis róboris eórum.

Et edúxit eos cum argénto et auro; *

et non erat in tríbubus eórum infírmus.

Lætáta est Ægýptus in profectióne eórum, *

quia incúbuit timor eórum super eos.

Expándit nubem in protectiónem *

et ignem, ut lucéret eis per noctem.

Petiérunt, et venit cotúrnix, *

et pane cæli saturávit eos.

Dirúpit petram, et fluxérunt aquæ, *

abiérunt in sicco flúmina.

Quóniam memor fuit verbi sancti sui *

ad Abraham púerum suum.

Et edúxit pópulum suum in exsultatióne, *

eléctos suos in lætítia.

Et dedit illis regiónes géntium, *

et labóres populórum possedérunt,

ut custódiant iustificatiónes eius *

et leges eius servent.

Glória Patri et Fílio *

et Spirítui Sancto,

sicut erat in princípio et nunc et semper *

et in sǽcula sæculórum. Amen.

Ant. Memor fuit Dóminus verbi sancti sui, et edúxit pópulum suum in exsultatióne.

Annúntiat Dóminus verbum suum Iacob.

Iustítias et iudícia sua Israel.

LECTIO PRIOR

De libro Isaíæ prophétæ

21, 6-12

Custos nuntiat ruinam Babylonis

Hæc enim dixit mihi Dóminus:

« Vade et pone speculatórem;

quodcúmque víderit, annúntiet.

Si víderit currum, bigam équitum,

ascensórem ásini et ascensórem caméli,

intueátur diligénter multo intúitu ».

Et clamávit speculátor:

« Super spécula, Dómine,

ego sum stans iúgiter per diem,

et super custódiam meam

ego sum stans totis nóctibus.

Ecce huc venit agmen virórum,

biga équitum ».

Et respóndit et dixit:

« Cécidit, cécidit Bábylon,

et ómnia sculptília deórum eius

contríta sunt in terram ».

Tritúra mea et fili áreæ meæ,

quæ audívi a Dómino exercítuum, Deo Israel,

annuntiávit vobis.

Oráculum Duma.

Ad me clamat ex Seir:

« Custos, quid de nocte?

Custos, quid de nocte? ».

Dixit custos:

« Venit mane, sed étiam nox;

si quǽritis, quǽrite,

revertímini, veníte ».

RESPONSORIUM

Ap 18, 2. 4. 5

Exclamávit Angelus in forti voce: Cécidit Bábylon magna; et audívi áliam vocem de cælo dicéntem: * Exíte de illa, pópulus meus, ne compartícipes sitis peccatórum eius.

Pervenérunt peccáta eius usque ad cælum, et recordátus est Dóminus iniquitátum eius. * Exíte de illa, pópulus meus, ne compartícipes sitis peccatórum eius.

LECTIO ALTERA

Ex Epístolis sancti Ambrósii epíscopi

(Epist 2, 1-2. 4-5. 7: PL 16 [edit. 1845], 847-881)

Gratia verborum tuorum plebem demulceas

Suscepísti munus sacerdótii et, in puppe Ecclésiæ sedens, navim advérsus fluctus gubérnas. Tene clavum fídei, ut et graves huius sǽculi turbáre non possint procéllæ. Mare quidem magnum et spatiósum, sed noli veréri; quia ipse super mária fundávit eam, et super flúmina præparávit eam.

Itaque non immérito inter tot mundi freta Ecclésia Dómini tamquam supra apostólicam ædificáta petram immóbilis manet, et inconcússo advérsum ímpetus sæviéntis salis persevérat fundámine. Ablúitur undis, non quátitur, et licet frequénter eleménta mundi huius magno illísa resúltent fragóre, habet tamen, quo laborántes excípiat, tutíssimum portum salútis. Sed tamen, etsi in mari flúctuat, currit in flumínibus; et vide ne in illis flumínibus magis, de quibus dictum est: Elevavérunt flúmina vocem suam. Sunt enim flúmina, quæ de ventre eius fluent, qui potum a Christo accéperit, et de Spíritu Dei súmpserit. Hæc ergo flúmina, cum redúndant spiritáli grátia, élevant vocem suam.

Est et flúvius, qui decúrrit in sanctos suos sicut torrens. Est et flúminis ímpetus, qui lætíficat ánimam pacíficam atque tranquíllam. Ex huius flúminis plenitúdine quicúmque accéperit, sicut Ioánnes evangelísta, sicut Petrus et Paulus, élevat vocem suam: et sicut Apóstoli evangélicæ prædicatiónis vocem usque in totos fines orbis terrárum canóro diffudérunt præcónio, ita et iste íncipit evangelizáre Dóminum Iesum.

Accipe ergo a Christo, ut et tuus sonus éxeat. Cóllige aquam Christi, illam quæ laudat Dóminum. Cóllige aquam de plúribus locis, quam effúndunt nubes prophéticæ.

Quicúmque cólligit de móntibus aquam, atque ad se trahit vel haurit e fóntibus, et ipse rorat sicut nubes. Imple ergo grémium mentis tuæ, ut terra tua huméscat, et domésticis irrigétur fóntibus.

Ergo qui multa legit et intéllegit, implétur: qui fúerit implétus, álios rigat; ideóque Scriptúra dicit: Si implétæ fúerint nubes, plúviam in terram effúndent.

Sint ergo sermónes tui próflui, sint puri et dilúcidi, ut moráli disputatióne suavitátem infúndas populórum áuribus et grátia verbórum tuórum plebem demúlceas, ut volens, quo ducis, sequátur.

Allóquia tua plena intelléctus sint. Unde et Sálomon ait: Arma intelléctus lábia sapiéntis; et álibi: Lábia tua alligáta sint sensu, id est, fúlgeat sermónum tuórum manifestátio, intelléctus corúscet, et allóquium tuum atque tractátus aliéna non indígeat assertióne; sed sermo tuus velut armis suis sese ipse tueátur, nec ullum verbum tuum in vanum éxeat, et sine sensu pródeat.

RESPONSORIUM

2 Tim 4, 2; Sir 48, 4. 8

Prǽdica verbum, insta opportúne, importúne; árgue, óbsecra, íncrepa, * In omni patiéntia et doctrína.

Quis potest simíliter gloriári tibi, qui ungis reges ad pæniténtiam? * In omni patiéntia et doctrína.

ORATIO

Orémus.

Deus, qui beátum Ambrósium epíscopum cathólicæ fídei doctórem et apostólicæ fortitúdinis exémplum effecísti, éxcita in Ecclésia tua viros secúndum cor tuum, qui eam fórtiter et sapiénter gubérnent. Per Dóminum nostrum Iesum Christum, Fílium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.

Amen.

Deinde, saltem in celebratione communi, additur acclamatio:

Benedicámus Dómino.

Deo grátias.

In celebratione protracta vigiliæ dominicalis et sollemnitatum, ante hymnum Te Deum dicuntur cantica et legitur Evangelium, sicut in Appendice indicatur.

Si Officium lectionis dicitur immediate ante aliam Horam, tunc initio prædicti Officii præponi potest hymnus huic Horæ congruus; in fine vero omittuntur oratio et acclamatio, atque initio sequentis Horæ omittitur versus introductorius cum Gloria Patri etc.

Text © LIBRERIA EDITRICE VATICANA.

© 1999-2023 J. Vidéky